ਇਹ ਕੋਈ ਬਾਰਡਰ ਇਲਾਕਾ ਨਹੀਂ — ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਹੈ,
ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸਾਡੀ ਵਿਰਾਸਤ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।”ਵਿਦਿਆਰਥੀ
ਸੈਨੇਟ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਤੁਰੰਤ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਕੇਂਦਰੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਰੱਦ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ, ਜੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸਵਤੰਤਰਤਾ ਘਟਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।ਵਿਦਿਆਰਥੀ
ਅਸੀਂ ਪੜ੍ਹਨ ਆਏ ਹਾਂ, ਪਰ ਹੁਣ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣਾ ਹੱਕ ਲੈਣ ਲਈ ਲੜਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡਾ ਘਰ ਹੈ ਇਸਦੀ ਇਜ਼ਤ ਬਚਾਉਣੀ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ।ਵਿਦਿਆਰਥੀ
ਜਦੋਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪਣਾ ਹੱਕ ਮੰਗਣ ਲਈ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ — ਇਹ ਸਮਾਜ ਦੇ ਬੇਸੁਰੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਗੁਰਭਿੰਦਰ ਗੁਰੀ
……….
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਮੰਨੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਜੋ ਕਦੇ ਸਿੱਖਿਆ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਲਈ ਮਿਸਾਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਅੱਜ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ, ਪੁਲਿਸ ਤਾਇਨਾਤੀ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ।
ਕਈ ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ — “ਇਹ ਕੋਈ ਬਾਰਡਰ ਇਲਾਕਾ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹੈ!”
ਪਰ ਜਦੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ, ਬਾਰਿਕੇਡਾਂ ਅਤੇ ਨਾਅਰੇਬਾਜ਼ੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਵਾਲ ਉੱਠਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸਲ ਗਲਤ ਕਿੱਥੇ ਹੋਈ?
ਸੈਨੇਟ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਵਿਵਾਦ — ਮੁੱਦੇ ਦੀ ਜੜ੍ਹ
ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸੈਨੇਟ, ਜੋ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਫੈਸਲੇ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਉਸਦੀ ਮਿਆਦ 2023 ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ।
ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਵਧਦੀ ਗਈ।
ਇਸ ਦਰਮਿਆਨ, ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਜਾਰੀ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ‘ਚ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਤੇ ਕੁਝ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਇਹ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕਈਆਂ ਨੂੰ “ਬਾਹਰੀ ਦਖ਼ਲਅੰਦਾਜ਼ੀ” ਜਾਪੀਆਂ। ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਤੇ ਸਟਾਫ਼ ਇਸ ਗੱਲ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਗਏ ਕਿ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਆਤਮਨਿਰਭਰਤਾ ਤੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ‘ਤੇ ਇਹ ਚੋਟ ਹੈ।
ਇਸੇ ਮੱਦੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ “ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਬਚਾਓ ਮੋਰਚਾ” ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਜਿਸਨੇ ਸੈਂਕੜਿਆਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੇ ਸਮਾਜਕ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
10 ਨਵੰਬਰ 2025 ਦੀ ਸਵੇਰ — ਕੈਂਪਸ ਦੇ ਗੇਟ ਨੰਬਰ 1, 2 ਤੇ 3 ‘ਤੇ ਭਾਰੀ ਪੁਲਿਸ ਤਾਇਨਾਤੀ।
ਲਗਭਗ 2000 ਪੁਲਿਸ ਕਰਮੀ, ਬੈਰੀਕੇਡਾਂ, ਵਾਹਨ ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਾਹਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮੌਜੂਦ ਰਹੇ।
ਪਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੇਟ ਨੰਬਰ 1 ਦੀਆਂ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਰੋਕਾਂ ਹਟਾ ਕੇ ਅੰਦਰ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਪੁਲਿਸ ਨਾਲ ਛੋਟਾ-ਜਿਹਾ ਟਕਰਾਅ ਹੋਇਆ।
ਕਈ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋਏ ਤੇ ਕੁਝ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਿਆ ਗਿਆ।
ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੇ ਕੈਂਪਸ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਖੇਤਰ ਬਣਾਇਆ — ਮਾਹੌਲ ਡਰ ਤੇ ਗੁੱਸੇ ਦੋਵਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਮੰਗਾਂ
ਸੈਨੇਟ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਤੁਰੰਤ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।
ਕੇਂਦਰੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਰੱਦ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ, ਜੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸਵਤੰਤਰਤਾ ਘਟਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਕੈਂਪਸ ਤੋਂ ਹਟਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਜੋ ਡਰ-ਮੁਕਤ ਮਾਹੌਲ ਬਣੇ।
ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧਿਤਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ — ਫੈਸਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਨਾਲ ਹੋਣ।
ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਪੱਖ
ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਚੋਣਾਂ ਬਾਰੇ ਫੈਸਲਾ ਸਰਕਾਰੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਨਾਲ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਰਾਹ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਹੰਗਾਮੇ ਜਾਂ ਹਿੰਸਾ ਨਾਲ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲ ਸਕਦਾ।
ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਵੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਸਿਰਫ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਉਸਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘਟਾਉਣਾ।
ਪਰ ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਕੀਕਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇਸ ਵਜਾਹ ਨਾਲ ਕਤਈ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਨਹੀਂ।
ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ — ਇਹ ਸਿਆਸੀ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ — ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ, ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ — ਸਭ ਨੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਸਹਿਯੋਗ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਕਈ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ:
“ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸਾਡੀ ਵਿਰਾਸਤ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।”
ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਕਾਰਨ ਕਲਾਸਾਂ ਠੱਪ ਹਨ
ਲਗਾਤਾਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਕਾਰਨ ਕਲਾਸਾਂ ਠੱਪ ਹਨ। ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਬੰਦ ਪਈਆਂ ਹਨ।
ਕਈ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੂਰ-ਦੂਰੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਆਏ ਸਨ, ਹੁਣ ਉਹ ਅਣਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਮਾਮਲਾ ਨਹੀਂ — ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਵਾਜ਼ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੈ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ-ਮੋਹਾਲੀ ਬਾਰਡਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਧਰਨੇ ਕਾਰਨ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੇ ਮੋਹਾਲੀ ਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ‘ਤੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਜਾਮ ਹੋ ਗਿਆ।
ਅਨੇਕਾਂ ਗੱਡੀਆਂ ਘੰਟਿਆਂ ਤਕ ਫਸੀਆਂ ਰਹੀਆਂ। ਆਮ ਜਨਤਾ ਵੀ ਇਸ ਹਾਲਾਤ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਈ।
ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼
ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੇ ਕਿਹਾ:
“ਅਸੀਂ ਪੜ੍ਹਨ ਆਏ ਹਾਂ, ਪਰ ਹੁਣ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣਾ ਹੱਕ ਲੈਣ ਲਈ ਲੜਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡਾ ਘਰ ਹੈ — ਇਸਦੀ ਇਜ਼ਤ ਬਚਾਉਣੀ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ।”
ਦੂਜੇ ਨੇ ਕਿਹਾ
“ਜਦ ਤੱਕ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਅਸੀਂ ਇਥੋਂ ਨਹੀਂ ਹਟਾਂਗੇ। ਸਾਡੀ ਲੜਾਈ ਸੱਚ ਲਈ ਹੈ, ਸਿਆਸਤ ਲਈ ਨਹੀਂ।”
ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਿਰਫ਼ ਡਿਗਰੀ ਨਹੀਂ
ਦੇ ਇਹ ਹਾਲਾਤ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸੋਚਣ ‘ਤੇ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸੰਵਾਦ ਕਿੱਥੇ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ?
ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਿਰਫ਼ ਡਿਗਰੀ ਨਹੀਂ — ਇਹ ਵਿਚਾਰ, ਆਵਾਜ਼ ਤੇ ਸੱਚ ਦੀ ਲੜਾਈ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪਣਾ ਹੱਕ ਮੰਗਣ ਲਈ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ — ਇਹ ਸਮਾਜ ਦੇ ਬੇਸੁਰੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਸਮਾਂ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ, ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇਕਠੇ ਬੈਠ ਕੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਅਸਲੀ ਰੂਪ — ਗਿਆਨ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੇ ਨਿਆਂ ਵਾਪਸ ਲੈ ਕੇ ਆਉਣ।
“ਇਹ ਕੋਈ ਬਾਰਡਰ ਇਲਾਕਾ ਨਹੀਂ — ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਕਦੇ ਕਲਮਾਂ ਚੱਲਦੀਆਂ ਸਨ, ਹੁਣ ਡੰਡੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ।
ਸਮਾਂ ਹੈ ਕਿ ਕਲਮਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।
ਗੁਰਭਿੰਦਰ ਗੁਰੀ
±00447951590424 [watsapp]
Leave a Reply