ਮਿਲਾਵਟੀ ਦੁੱਧ, ਪਨੀਰ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਵਧਦਾ ਸੰਕਟ: ਭਾਰਤ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਚੁਣੌਤੀ – ਐਫ. ਐਸ.ਐਸ.ਏ.ਆਈ.ਦੀ ਫੈਸਲਾਕੁੰਨ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਲਈ ਮੁਹਿੰਮ – ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ

ਮਿਲਾਵਟ, ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪਨੀਰ, ਡਿਟਰਜੈਂਟ, ਯੂਰੀਆ ਅਤੇ ਸਿੰਥੈਟਿਕ ਰਸਾਇਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸਟਾਰਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ,ਇੱਕ ਸੰਗਠਿਤ ਅਪਰਾਧ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ – ਐਡਵੋਕੇਟ ਕਿਸ਼ਨ ਸੰਮੁਖਦਾਸ ਭਵਾਨੀ, ਗੋਂਡੀਆ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ

ਗੋਂਡੀਆ /////////////// ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੋਸ਼ਣ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਪਰੰਪਰਾ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਜੀਵਨ ਦਾ ਇੱਕ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਵੀ ਹਨ। ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਕ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਭਾਰਤ ਅੱਜ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਵਿਡੰਬਨਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ: ਮਿਲਾਵਟੀ ਦੁੱਧ, ਨਕਲੀ ਪਨੀਰ ਅਤੇ ਮਿਲਾਵਟੀ ਖੋਏ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਵਪਾਰ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੁਣ ਸਿਹਤ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਖਪਤਕਾਰ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਖਤਰੇ ਵਜੋਂ ਉਭਰੀ ਹੈ।ਮਿਲਾਵਟ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ: ਸਥਾਨਕ ਗਲਤੀਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਤੱਕ – ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ ਮਿਲਾਵਟੀ ਦੁੱਧ, ਪਨੀਰ ਅਤੇ ਖੋਏ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਪਨੀਰ ਵਿੱਚ ਸਟਾਰਚ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ ਡਿਟਰਜੈਂਟ, ਯੂਰੀਆ ਅਤੇ ਸਿੰਥੈਟਿਕ ਰਸਾਇਣ ਮਿਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੈਂ, ਐਡਵੋਕੇਟ ਕਿਸ਼ਨ ਸੰਮੁਖਦਾਸ ਭਵਨਾਨੀ, ਗੋਂਡੀਆ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮਿਲਾਵਟ ਇੱਕ ਸੰਗਠਿਤ ਅਪਰਾਧ ਬਣ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਡੇਅਰੀ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ, ਨਕਲੀ ਬ੍ਰਾਂਡਿੰਗ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਆਮ ਖਪਤਕਾਰ ਅਣਜਾਣੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ। ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਭਾਵ: ਇੱਕ ਅਦਿੱਖ ਪਰ ਘਾਤਕ ਖ਼ਤਰਾ – ਮਿਲਾਵਟੀ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਪਨੀਰ ਦਾ ਸੇਵਨ ਬੱਚਿਆਂ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਅਤੇ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਗੁਰਦੇ ਅਤੇ ਜਿਗਰ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ, ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ‘ਤੇ ਵਾਧੂ ਬੋਝ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਪੂੰਜੀ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਐਫ.ਐਸ.ਐਸ.ਏ.ਆਈ.ਦੇ ਨਿਰਣਾਇਕ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਦਸੰਬਰ 2025 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਵਧਦੀਆਂ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਐਂਡ ਸਟੈਂਡਰਡ ਅਥਾਰਟੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (ਐਫ.ਐਸ.ਐਸ.ਏ.ਆਈ.) ਨੇ ਦਸੰਬਰ 2025 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਅਤੇ ਸਖ਼ਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਐਫ.ਐਸ. ਐਸ.ਏ.ਆਈ.ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਵਟੀ ਦੁੱਧ, ਪਨੀਰ ਅਤੇ ਖੋਏ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਲਾਗੂਕਰਨ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਆਪਕ ਡੇਅਰੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਮੁਹਿੰਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਹੋਟਲਾਂ, ਰੈਸਟੋਰੈਂਟਾਂ, ਕੇਟਰਿੰਗ ਯੂਨਿਟਾਂ, ਮਿਠਾਈਆਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਅਤੇ ਡੇਅਰੀ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਯੂਨਿਟਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਲਾਗੂਕਰਨ ਮੁਹਿੰਮ – ਹੋਟਲਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਡੇਅਰੀ ਯੂਨਿਟਾਂ ਤੱਕ – ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੁੱਧ, ਪਨੀਰ ਅਤੇ ਖੋਏ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਫੂਡ ਬਿਜ਼ਨਸ ਆਪਰੇਟਰਾਂ ਦੇ ਅਹਾਤੇ ਤੋਂ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਜਾਂਚ ਲਈ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜੇ ਜਾਣਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਜੋ ਮਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ।

ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ ਐਫ.ਐਸ. ਐਸ.ਏ.ਆਈ. ਨੇ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਵਟ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ, ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾਬੱਧ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਇਹ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਰਸਮੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੈ। ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮਾਂ-ਸੀਮਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਾਰਵਾਈ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਾਉਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ।ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਅਫਸਰਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ, ਜ਼ਮੀਨੀ ਕਾਰਵਾਈ। ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਅਫਸਰ ਕੇਂਦਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੁੱਧ, ਪਨੀਰ ਅਤੇ ਖੋਏ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ, ਸ਼ੱਕੀ ਯੂਨਿਟਾਂ ‘ਤੇ ਛਾਪੇਮਾਰੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਜਾਂਚ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ, ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨਿਰੀਖਣ ਸਿਰਫ਼ ਕਾਗਜ਼ੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨਾ ਹੋਣ, ਸਗੋਂ ਠੋਸ ਅਤੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੋਣ। (1) ਸਖ਼ਤ ਸਜ਼ਾ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ – ਲਾਇਸੈਂਸ ਰੱਦ ਕਰਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਯੂਨਿਟ ਬੰਦ ਕਰਨ ਤੱਕ। ਜਿੱਥੇ ਮਿਲਾਵਟ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਜੁਰਮਾਨਾ ਜੁਰਮਾਨੇ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਲਾਇਸੈਂਸ ਮੁਅੱਤਲ ਜਾਂ ਰੱਦ ਕਰਨ, ਸਾਮਾਨ ਜ਼ਬਤ ਕਰਨ, ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਯੂਨਿਟਾਂ ਨੂੰ ਸੀਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਿਲਾਵਟੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਿਲਾਵਟ ਨੂੰ ਹੁਣ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਆਰਥਿਕ ਅਪਰਾਧ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। (2) ਟਰੇਸੇਬਿਲਟੀ ਟੈਸਟਿੰਗ, ਪੂਰੀ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ – ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ, ਐਫ.ਐਸ. ਐਸ.ਏ.ਆਈ.ਨੇ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਪਨੀਰ ਦੀ ਪੂਰੀ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਦੀ ਟਰੇਸੇਬਿਲਟੀ ਟੈਸਟਿੰਗ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੱਕੀ ਪੈਟਰਨ ਜਾਂ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਮਿਲਾਵਟ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੱਚੇ ਦੁੱਧ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੰਤਿਮ ਉਤਪਾਦ ਤੱਕ ਟੈਸਟਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਵੱਡੇ ਨੈੱਟਵਰਕਾਂ ਅਤੇ ਸੰਗਠਿਤ ਮਿਲਾਵਟਖੋਰਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ। (3) ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ – ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ – ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਹਰ 15 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਨਿਰੀਖਣਾਂ ਅਤੇ ਨਮੂਨੇ ਦੇ ਟੈਸਟਾਂ ਦਾ ਡੇਟਾ ਤੁਰੰਤ ਐਫ.ਐਸ.ਐਸ.ਏ.ਆਈ. ਪੋਰਟਲ ਤੇ ਅਪਲੋਡ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ, ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਅਤੇ ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰੇਗਾ। (4) ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਆਨ ਵ੍ਹੀਲਜ਼ – ਮੋਬਾਈਲ ਲੈਬਾਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ – ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਅਰਧ-ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਜਾਂਚ ਲਈ, ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਆਨ ਵ੍ਹੀਲਜ਼, ਜਾਂ ਮੋਬਾਈਲ ਲੈਬਾਂ, ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਅਤੇ ਭੀੜ-ਭੜੱਕੇ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜਾਂਚ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਏਗਾ ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਏਗਾ।

ਦੋਸਤੋ, ਆਓ ਹੋਟਲ ਅਤੇ ਫੂਡ ਸਰਵਿਸ ਸੈਕਟਰ ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨੂੰ ਸਮਝੀਏ। ਐਫ.ਐਸ.ਐਸ.ਏ.ਆਈ. ਨੇ ਹੋਟਲ, ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਅਤੇ ਕੇਟਰਿੰਗ ਸੈਕਟਰ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਸਖ਼ਤ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਫੂਡ ਸਰਵਿਸ ਯੂਨਿਟ ਦੁੱਧ ਜਾਂ ਪਨੀਰ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਵਟ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵੱਲੋਂ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅੰਕੜੇ ਇਸ ਸੰਕਟ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। 2024-25 ਵਿੱਚ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਟੈਸਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਲਗਭਗ 47 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦ ਮਿਆਰਾਂ ‘ਤੇ ਖਰੇ ਨਹੀਂ ਉਤਰੇ। ਪਨੀਰ ਵਿੱਚ ਸਟਾਰਚ ਅਤੇ ਸੁਕਰੋਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਮਿਲਾਵਟ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਸਿਰਫ਼ ਛੋਟੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਦਯੋਗਿਕ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਗਲਤ ਬ੍ਰਾਂਡਿੰਗ ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰ ਧੋਖਾ ਮਿਲਾਵਟ ਦੇ ਨਾਲ, ਗਲਤ ਬ੍ਰਾਂਡਿੰਗ ਵੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਜਾਅਲੀ ਲੇਬਲ, ਜਾਅਲੀ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਅਤੇ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਦਾਅਵੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਦੇ ਹਨ।.ਐਫ. ਐਸ.ਐਸ. ਏ.ਆਈ.ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਗਲਤ ਬ੍ਰਾਂਡਿੰਗ ਵੀ ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਖ਼ਤ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰੇਗੀ।

ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਦਰਭ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕਸਾਰਤਾ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਲਈ ਟਰੇਸੇਬਿਲਟੀ, ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਸਖ਼ਤ ਜੁਰਮਾਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਹਨ। ਇਹ FSSAI ਮੁਹਿੰਮ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਲਿਆਉਣ ਵੱਲ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖਪਤਕਾਰ ਜਾਗਰੂਕਤਾ: ਨੀਤੀ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕੁੰਜੀ, ਖਪਤਕਾਰ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਖਪਤਕਾਰ ਸ਼ੁੱਧ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਸ਼ੱਕੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਮਿਲਾਵਟਖੋਰੀ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਕਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਵੇਗਾ।ਇਸ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਉਪਰੋਕਤ ਵੇਰਵਿਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਪਾਵਾਂਗੇ ਕਿ ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੱਕ, ਮਿਲਾਵਟੀ ਦੁੱਧ, ਪਨੀਰ ਅਤੇ ਖੋਏ ਵਿਰੁੱਧ ਐਫ.ਐਸ.ਐਸ.ਏ.ਆਈ.ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੁਹਿੰਮ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ, ਖਪਤਕਾਰ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭੋਜਨ ਟਰੱਸਟ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਇੱਕ ਯਤਨ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਮਾਨਦਾਰੀ, ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਅਤੇ ਇਕਸਾਰਤਾ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮਿਲਾਵਟਖੋਰਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕੇਗਾ ਬਲਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ, ਵਧੇਰੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਸਤਿਕਾਰਤ ਵੀ ਬਣਾਏਗਾ।

-ਕੰਪਾਈਲਰ ਲੇਖਕ – ਕਾਰ ਮਾਹਿਰ ਕਾਲਮਨਵੀਸ ਸਾਹਿਤਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੇਖਕ ਚਿੰਤਕ ਕਵੀ ਸੰਗੀਤ ਮੀਡੀਆ ਸੀਏ (ਏਟੀਸੀ)ਐਡਵੋਕੇਟ ਕਿਸ਼ਨ ਸੰਮੁਖਦਾਸ ਭਵਾਨੀ ਗੋਂਡੀਆ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ 9284141425