ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ 31 ਮਈ 2025- ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਖ਼ਤੀ ਹੁਣ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ

 – ਐਡਵੋਕੇਟ ਕਿਸ਼ਨ ਸਨਮੁਖਦਾਸ ਭਵਾਨੀ ਗੋਂਡੀਆ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ

ਗੋਂਡੀਆ///////////////// ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਜਾਂ ਬੁਰੀਆਂ ਆਦਤਾਂ, ਸ਼ੌਕ ਜਾਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ 195 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਨਾਲ ਬਣਿਆ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ, ਉਸ ਆਦਤ, ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਮਨਾਹੀ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਜਨਤਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਜਾਂ ਮਨਾਹੀ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਹੈ। ਇਸੇ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ, 31 ਮਈ 2025 ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਮੇਰਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹਰ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਰਾਜ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਕਰੇ। ਹੁਣ ਤੰਬਾਕੂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਨੂੰਨ ਤਹਿਤ ਇਸਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਤੰਬਾਕੂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ‘ਤੇ ਸਖ਼ਤੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਘਾਟ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ, ਮੈਂ ਖੁਦ ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਖੋਜ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਅਸੀਂ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਪੈਰੇ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਕਰਾਂਗੇ, ਫਿਰ ਮੈਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਤੰਬਾਕੂ ਵੇਚਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਬਹੁਤ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਤੰਬਾਕੂ ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ ਵੇਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੋਦਾਮ ਭਰੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ, ਕਰੀਮ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਬਰਦਸਤੀ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਛਾਪੇਮਾਰੀ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਬੰਧਤ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਉਸ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖਬਰਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਮਾਨ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸੈਟਿੰਗ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕੇਸ ਢਿੱਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੋਸ਼ੀ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਜ਼ਮਾਨਤ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦਾ ਚੱਕਰ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਛਾਪਾ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਮੇਰਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਸ਼ਾਇਦ ਹਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਅਜੇ ਤੱਕ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਅਦਾਲਤ ਤੋਂ ਕੋਈ ਸਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਦੇਖੀ ਜਾਂ ਸੁਣੀ ਹੈ। ਦੋਸ਼ੀ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਮਾਮਲਾ ਸ਼ਾਂਤਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦਿਵਸ, ਮਨਾਹੀ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਸ਼ਾਇਦ ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਸੋਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ 31 ਮਈ 2025 ਨੂੰ ਤੰਬਾਕੂ ਮਨਾਹੀ ਦਿਵਸ ਮਨਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਨਾਲ- ਨਾਲ,ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਖ਼ਤੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ,ਇਸ ਲਈ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਮੀਡੀਅਮ ‘ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਇਸ ਲੇਖ ਰਾਹੀਂ ਚਰਚਾ ਕਰਾਂਗੇ, ਤੰਬਾਕੂ ਮਨਾਹੀ ਬਾਰੇ ਜਨਤਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੇ ਦਿਨ ਖਤਮ ਹੋ ਗਏ ਹਨ, ਹੁਣ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਤੰਬਾਕੂ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰ ਦੋਵਾਂ ‘ਤੇ ਰਾਸ਼ਟ ਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਐਕਟ ਤਹਿਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।

ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ 23 ਤੋਂ 29 ਮਈ 2025 ਤੱਕ ਤੰਬਾਕੂ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਸਬਜ਼ੀ ਮੰਡੀ, ਮਾਲ, ਸਿਨੇਮਾ ਹਾਲ, ਪੈਟਰੋਲ ਪੰਪ, ਕਰਿਆਨੇ ਦੀ ਮੰਡੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਟਕਾ ਤੰਬਾਕੂ ਨੂੰ ਝਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਲਪੇਟਿਆ ਜਾਂ ਥੈਲੀ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਦੇਖਿਆ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਥੈਲੀ ‘ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤੰਬਾਕੂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀਆਂ ਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਅਸੀਂ ਇਸਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।

ਭਾਵੇਂ ਇੱਥੇ ਤੰਬਾਕੂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਉਪਭੋਗਤਾ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਇਸਦਾ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਸੇਵਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਸੜਨ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੰਬਾਕੂ ਕਾਰਨ ਸਭ ਕੁਝ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਕੈਂਸਰ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਜਦੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਚਿੰਤਾ ਦੇ ਤੰਬਾਕੂ ਖਾਂਦੇ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਾ ਕਿ ਹੁਣ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਖ਼ਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਪਰੋਂ ਸਬੰਧਤ ਵਿਭਾਗ ‘ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨਿਸ਼ਾਨਾਬੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਕੇਸ ਦੇਣ, ਪਰ ਜਾਂ ਅਯੋਗ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਖਪਤ ਜਾਂ ਵਿਕਰੀ ਦੇ ਕੋਈ ਕੇਸ ਨਾ ਹੋਣ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰੀ ਇੱਕ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕੇਸ ਮਿਲਣਗੇ, ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਖੁਦ ਨੋਟਿਸ ਲੈਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ 31 ਮਈ 2025 ਨੂੰ ਤੰਬਾਕੂ ਰੋਕੂ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਹਰ ਸਾਲ 31 ਮਈ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ ਜਾਂ ਤੰਬਾਕੂ ਵਿਰੋਧੀ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ ਜਾਂ ਤੰਬਾਕੂ ਵਿਰੋਧੀ ਦਿਵਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੰਬਾਕੂ ਖਾਣ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਲੋਕ ਇਸਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਕਦੇ ਵੀ ਗੁਰੇਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਇਸ ਲਈ, ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ ‘ਤੇ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤੰਬਾਕੂ ਛੱਡਣ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਛੂਹਣ ਲਈ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ 2025 ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਜਾਂ ਥੀਮ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਤੰਬਾਕੂ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘਟਦੀ ਰਹੇ। ਇਸ ਸਾਲ, ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਤੰਬਾਕੂ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੇ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਰੁਝਾਨ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਦਿਨੋ-ਦਿਨ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ।

ਕਿਉਂਕਿ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਲਾਈਵ ਸਟ੍ਰੀਮਿੰਗ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਆਦਿ ਰਾਹੀਂ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਤੰਬਾਕੂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਅਤੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਸਰਵੇਖਣ ਲਗਾਤਾਰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ 13-15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਤੰਬਾਕੂ ਅਤੇ ਨਿਕੋਟੀਨ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। 13 ਤੋਂ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਵਧਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। 13 ਤੋਂ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ 38 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। 2022 ਵਿੱਚ, 15 ਤੋਂ 24 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਟੀਵੀ ਅਤੇ ਵੈੱਬ ਸ਼ੋਅ ਵਿੱਚ ਤੰਬਾਕੂ ਦੇ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਵਿੱਚ 110 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਨੂੰ ਗਲੈਮਰਸ ਅਤੇ ਕੂਲ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਟਰੂਥ ਇਨੀਸ਼ੀਏਟਿਵ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਨੌਜਵਾਨ ਸਕ੍ਰੀਨ ‘ਤੇ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਤੰਬਾਕੂ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨੂੰ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਮੰਨਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਤੰਬਾਕੂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ, ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮੌਤਾਂ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਤੰਬਾਕੂ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 1.25 ਬਿਲੀਅਨ ਤੱਕ ਘਟਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ 13 ਤੋਂ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਤੰਬਾਕੂ ਉਦਯੋਗ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਾਬੱਧ ਰਣਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਈ-ਸਿਗਰੇਟ, ਧੂੰਆਂ ਰਹਿਤ ਤੰਬਾਕੂ, ਸਨਸ, ਪਾਊਚ ਵਰਗੇ ਨਵੇਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਬਾਜ਼ੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। 31 ਮਈ ਨੂੰ ਮਨਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਟੈਕਸਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ, ਹੋਰ ਧੂੰਆਂ ਰਹਿਤ ਜ਼ੋਨ, ਤੰਬਾਕੂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ‘ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਨਿਯਮ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰ ਮਾਂ ਦੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ 31 ਮਈ ਨੂੰ ਮਨਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹੈ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਜੋਖਮ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕੈਂਸਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਅਤੇ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਤੰਬਾਕੂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਅਤੇ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਔਨਲਾਈਨ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਬਾਜ਼ੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਅਤੇ ਗਾਹਕ ਅਧਾਰ ਨੂੰ ਨਵਿਆਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਉਦਯੋਗ ਦੀ ਹਮਲਾਵਰ ਰਣਨੀਤੀ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨਾ ਸਾਡਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਵੇਂ ਉਤਪਾਦਾਂ – ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਈ-ਸਿਗਰੇਟ, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੁਆਦ ਵਾਲੇ ਉਤਪਾਦ, ਧੂੰਆਂ ਰਹਿਤ ਤੰਬਾਕੂ, ਸਨਸ ਅਤੇ ਪਾਊਚ – ਲਈ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ‘ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ ਹੈ – ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਹਮਲਾਵਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪ੍ਰਚਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਸੇਵਨ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫੇਫੜੇ, ਗਲੇ, ਮੂੰਹ, ਠੋਡੀ, ਗਲਾ, ਬਲੈਡਰ, ਗੁਰਦੇ, ਜਿਗਰ, ਪੇਟ, ਪੈਨਕ੍ਰੀਅਸ, ਕੋਲਨ ਅਤੇ ਸਰਵਿਕਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਐਕਿਊਟ ਮਾਈਲੋਇਡ ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ 1 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਤੰਬਾਕੂ ਦੇ ਸੇਵਨ ਕਾਰਨ ਮਰਦੇ ਹਨ। ਤੰਬਾਕੂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ‘ਤੇ ਵੀ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਤੰਬਾਕੂ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ,ਤਾਂ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਅਤੇ ਤੰਬਾਕੂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ? ਤੰਬਾਕੂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਅਤੇ ਤੰਬਾਕੂ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀ ਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ: ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਕੈਂਸਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ GERD, Achalasia cardia (ਪੈਨਕ੍ਰੀਆ, ਪੇਟ, ਮੂੰਹ, ਜਿਗਰ, ਗੁਦਾ, ਕੋਲਨ ਅਤੇ ਅਨਾੜੀ) ਨਿਊਰੋਵੈਸਕੁਲਰ ਪੇਚੀਦ  ਗੀਆਂ ਅਤੇ ਨਿਊਰੋਲੌਜੀਕਲ ਵਿਕਾਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਨਿਊਰੋ-ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਟ੍ਰੋਕ, ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਛੋਟੀ ਨਾੜੀ ਇਸਕੇਮਿਕ ਬਿਮਾਰੀ (SVID) ਅਤੇ ਨਾੜੀ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਸ਼ੂਗਰ ਕ੍ਰੋਨਿਕ ਅਬਸਟਰਕਟਿਵ ਪਲਮਨਰੀ ਬਿਮਾਰੀ (COPD) ਟੀਬੀ ਕੁਝ ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੰਬਾਕੂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਹਰ ਸਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਤੰਬਾਕੂ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਲਗਭਗ 35 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਜ਼ਮੀਨ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ 2, ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਾਰਨ ਮਿੱਟੀ ਮਿਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 4.5 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਸਿਗਰਟ ਦੇ ਬੱਟ ਸੁੱਟੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਿਪਟਾਰਾ ਨਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਹਰ ਸਾਲ 800 ਮਿਲੀਅਨ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਕੂੜਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਰਸਾਇਣ ਹਵਾ, ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਛੱਡੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਉਪਰੋਕਤ ਪੂਰੇ ਵਰਣਨ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਪਾਵਾਂਗੇ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ 31 ਮਈ 2025- ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਖ਼ਤੀ ਹੁਣ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਬੱਚਿਆਂ, ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਆਗੂਆਂ, ਨੂੰ ਤੰਬਾਕੂ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਹੈ। ਤੰਬਾਕੂ ਮਨਾਹੀ ਬਾਰੇ ਜਨਤਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੇ ਦਿਨ ਖਤਮ ਹੋ ਗਏ ਹਨ, ਹੁਣ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਨੂੰਨ ਤਹਿਤ ਤੰਬਾਕੂ ਵੇਚਣ ਵਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।

-ਕੰਪਾਈਲਰ ਲੇਖਕ – ਟੈਕਸ ਮਾਹਰ ਕਾਲਮਨਵੀਸ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੇਖਕ ਚਿੰਤਕ ਕਵੀ ਸੰਗੀਤ ਮਾਧਿਅਮ CA(ATC) ਐਡਵੋਕੇਟ ਕਿਸ਼ਨ ਸੰਮੁਖਦਾਸ ਭਵਨਾਨੀ ਗੋਂਡੀਆ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ 9359653465