ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ‘ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਮਸਕਟ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਈ – 19 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025 ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਮੁਲਾਕਾਤ 

– ਐਡਵੋਕੇਟ ਕਿਸ਼ਨ ਸਨਮੁਖਦਾਸ ਭਵਾਨੀ, ਗੋਂਡੀਆ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ।

ਗੋਂਡੀਆ //////////////// ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਅਸ਼ਾਂਤੀ, ਜੰਗ, ਬੰਬਾਂ ਅਤੇ ਗੋਲਾ ਬਾਰੂਦ, ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜੰਗ ਅਤੇ ਲੇਬਨਾਨ, ਸੀਰੀਆ ਅਤੇ ਯਮਨ ਵਿੱਚ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਇੱਕ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪਹਿਲੂ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚਕਾਰ ਓਮਾਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਮਸਕਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ, ਜਿਸਨੂੰ ਈਰਾਨ ਨੇ ਅਸਿੱਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਿਹਾ ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਸਿੱਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਿਹਾ, ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਅਸੀਂ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਪੈਰੇ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਕਰਾਂਗੇ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਰਹੇ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ (12 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2025) ਨੂੰ ਮਸਕਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਭਾਵੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਸਮਝੌਤੇ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ (7 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2025) ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਪਰ ਮੇਰਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਅਨੁਸਾਰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹਰ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਚਾਰ ਕਦਮ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਤਾਕਤ ਦਿਖਾਉਣ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਮਸਕਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਬੰਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ 19 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025 ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਅੱਜ, ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ, ਅਸੀਂ ਇਸ ਲੇਖ ਰਾਹੀਂ ਚਰਚਾ ਕਰਾਂਗੇ ਕਿ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨਾ, ਸਦਭਾਵਨਾ, ਸਹਿਯੋਗ, ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਕੇ ਕੂਟਨੀਤੀ ਨੂੰ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਨਤੀਜੇ ‘ਤੇ ਲਿਆਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਹ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਅਪਡੇਟਸ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਲਈ ਗਈ ਹੈ।

ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ 12 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2025 ਨੂੰ ਮਸਕਟ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਈਰਾਨੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਜਦੂਤਾਂ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਓਮਾਨ ਵਿੱਚ ਤਹਿਰਾਨ ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਰਹੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ‘ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਕੋਈ ਤੁਰੰਤ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਕਾਰਨ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਦਾਅ ‘ਤੇ ਲੱਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਧਮਕੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ‘ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤੀ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕ ਲਵੇਗਾ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਨੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਈਰਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਤਹਿਰਾਨ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ‘ਤੇ ਈਰਾਨ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆਪਣੇ ਯੂਰੇਨੀਅਮ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਨਾਲ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਨੇ ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ‘ਅਸਿੱਧਾ’ ਕਿਹਾ ਈਰਾਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਗੱਲਬਾਤ ਓਮਾਨੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਦੁਆਰਾ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮੀ ਗਣਰਾਜ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਪਾਸਿਆਂ ‘ਤੇ ਬੈਠੇ ਹੋਣਗੇ, ਅਤੇ ਓਮਾਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਰਾਹੀਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਗੇ।” ਜਦੋਂ ਕਿ ਟਰੰਪ ਅਤੇ ਵਿਟਕੌਫ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਸਿੱਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਦੱਸਿਆ ਹੈ, ਈਰਾਨੀ ਪੱਖ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸਿੱਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਕੋਈ ਸਿੱਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਮਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਓਮਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਰਾਹੀਂ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਈਰਾਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਐਕਸ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ।

ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਈਰਾਨ-ਅਮਰੀਕਾ ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਤਣਾਅ ਹੋਰ ਡੂੰਘਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਈਰਾਨ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਓਮਾਨ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਓਮਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਬਾਰੇ ਈਰਾਨ ਨੇ ਵੱਡਾ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਈਰਾਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦੇਣ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਹੈ, ਪਰ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਗੱਲਬਾਤ ਸਿੱਧੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਅਸਿੱਧੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿ ਫੌਜੀ ਵਿਕਲਪ ਕੋਈ ਵਿਕਲਪ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਸਮਝੌਤੇ ‘ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਬੰਬਾਰੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਟਰੰਪ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਗੱਲਬਾਤ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸਦਾ ਖਮਿਆਜ਼ਾ ਭੁਗਤਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਵ੍ਹਾਈਟ ਹਾਊਸ ਵਿਖੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦੌਰਾਨ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਗੱਲਬਾਤ ਅਸਫਲ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਈਰਾਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਬੁਰਾ ਦਿਨ ਹੋਵੇਗਾ। ਈਰਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡਾ ਦੇਸ਼ ਮਾਣ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਦਬਾਅ ਜਾਂ ਧਮਕੀਆਂ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਝੁਕੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਮਰੀਕਾ ਇਮਾਨਦਾਰ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿ ਉਹ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੇਗਾ। ਈਰਾਨ ਕਦੇ ਵੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਵਧਿਆ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਇਰਾਦਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸਪੱਸ਼ਟੀਕਰਨ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਾਂ।

ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਈਰਾਨ-ਅਮਰੀਕਾ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਦਾਖਲੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਹੁਣ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵੀ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚਕਾਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਈਰਾਨ ਲਈ ਲੀਬੀਆ ਵਰਗਾ ਮਾਡਲ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਅਮਰੀਕਾ ਖੁਦ ਜਾ ਕੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦੇਵੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਈਰਾਨ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਯਕੀਨੀ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਦਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਬਿਆਨ: ਅਸੀਂ ਨਾ ਤਾਂ ਸੌਦਾ ਖਤਮ ਕਰਾਂਗੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਝੁਕਾਂਗੇ। ਈਰਾਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਲੀਬੀਆ ਦੇ ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਸਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੁਹਰਾਇਆ ਕਿ ਉਸਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਹੈ। 2015 ਦੇ ਸਮਝੌਤੇ ਤੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਸਬੰਧ ਹੋਰ ਵੀ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਜਿਸਨੂੰ 19 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਪਵੇਗਾ।

ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਦੇਰ ਰਾਤ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਆਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਟਰੰਪ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਜੋਂ ਦੂਜੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਈਰਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ‘ਤੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਈ ਪਹਿਲੀ ਸਿੱਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ, 19 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਹੋਰ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਈਰਾਨ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੇ ਰਾਜਦੂਤ ਸਟੀਵ ਵਿਟਕੌਫ ਅਤੇ ਈਰਾਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਅੱਬਾਸ ਅਰਾਘਚੀ ਨੇ ਓਮਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸੰਖੇਪ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ।

ਇਹ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਿੱਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਸਬੰਧ ਹਨ। ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਮਰੀਕੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਈਰਾਨ ਤੋਂ ਆ ਰਹੀ ਖ਼ਬਰ ਦੀ ਤੁਰੰਤ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੇ ਓਮਾਨ ਦੇ ਬਾਹਰਵਾਰ ਇੱਕ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਦੋ ਘੰਟਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲਗਭਗ 50 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਮਿਲਿਆ। ਬਾਘੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, “ਅਸੀਂ ਕੂਟਨੀਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਸਲੀ ਅਤੇ ਇਮਾਨਦਾਰ ਮੌਕਾ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਜੋ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਗੱਲਬਾਤ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧ ਸਕੀਏ, ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਸਾਡੇ ਲਈ ਜੋ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹੱਤਵ ਪੂਰਨ ਹੈ ਉਹ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਹਟਾਈਆਂ ਜਾਣ।” ਬਘੇਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਦੇਖੋ, ਇਹ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪੜਾਅ ‘ਤੇ ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਓਮਾਨੀ ਵਿਚੋਲੇ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਟੈਂਡ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਗੀਆਂ। ਇਸ ਲਈ, ਸਾਨੂੰ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਇਹ ਦੌਰ ਬਹੁਤਾ ਸਮਾਂ ਚੱਲੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਅਰਾਘਚੀ ਨੇ ਈਰਾਨੀ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। “ਜੇਕਰ ਦੋਵਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਇੱਛਾ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸਮਾਂ-ਸਾਰਣੀ ਠੀਕ ਕਰਾਂਗੇ,” ਅਰਾਘਚੀ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਮਾਚਾਰ ਏਜੰਸੀ IRNA ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਇੱਕ ਆਡੀਓ ਕਲਿੱਪ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ। ਪਰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਨਾ ਅਜੇ ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਲਈ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਉਪਰੋਕਤ ਪੂਰੇ ਵਰਣਨ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਨਾ ਪੜ੍ਹੀਏ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਪਾਵਾਂਗੇ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ‘ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਮਸਕਟ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਈ – 19 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025 ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਮੁਲਾਕਾਤ। ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਗੱਲਬਾਤ ਸੰਬੰਧੀ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਦਾਅਵੇ ਹਨ – ਈਰਾਨ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਅਸਿੱਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਿਹਾ ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿੱਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਿਹਾ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨਾ, ਸਦਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਕੂਟਨੀਤੀ, ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਲੈਣਾ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

-ਕੰਪਾਈਲਰ ਲੇਖਕ – ਕਾਰ ਮਾਹਿਰ ਕਾਲਮਨਵੀਸ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੇਖਕ ਚਿੰਤਕ ਕਵੀ ਸੰਗੀਤ ਮਾਧਿਅਮ ਸੀਏ(ਏ.ਟੀ.ਸੀ) ਐਡਵੋਕੇਟ ਕਿਸ਼ਨ ਸੰਮੁਖਦਾਸ ਭਵਨਾਨੀ ਗੋਂਡੀਆ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ 9284141425