ਉਹ *ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ* ਬੂਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਇੱਕ ਵਾਰ ਲਿਆ ਕੇ ਕਿਸੇ ਸ਼ੈਲਫ਼ ‘ਤੇ ਸਜਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਫੇਰ ਉਹ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਮੰਗਦੇ। ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਝਾੜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤੇ ਬੱਸ… ਉਹ ਲਿਸ਼ਕਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਉਹ ਅਸਲੀ ਬੂਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਧਿਆਨ ਮੰਗਦੇ ਹਨ। ਵਕਤ ਮੰਗਦੇ ਹਨ। ਪਿਆਰ ਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਮੰਗਦੇ ਹਨ। ਕੋਮਲ ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਛੋਹ ਤੇ ਅੰਤਾਂ ਦਾ ਮੋਹ ਮੰਗਦੇ ਹਨ। ਨਾ ਮਿਲਣ ਤਾਂ ਮੁਰਝਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਮੈਂ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ, ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਵਕਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਚਲਾ ਲੈਂਦੇ ਹੋ। ਵਰਨਾ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ, ਅਸਲੀ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਅਸਲੀ ਲੋਕ ਤੇ ਅਸਲੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਹੀ ਅਸਲੀ ਗੱਲ ਹਨ।
ਇਹ ਪੰਗਤੀਆਂ ਸਿਰਫ਼ ਬੂਟਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀਆਂ; ਇਹ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਸਚਾਈ ਵੀ ਬਿਆਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿਚ ਸਾਡਾ ਸਮਾਂ ਤੇ ਧਿਆਨ ਮਸ਼ੀਨੀ ਬਣਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਫ਼ੋਨਾਂ ਤੇ ਸਕ੍ਰੀਨਾਂ ਵਿਚ ਖੋਹ ਕੇ, ਅਸਲੀ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਬਿਤਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪਲਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਕਲਾ-ਕਿਰਤੀਆਂ, ਨਕਲੀ ਸਜਾਵਟਾਂ ਅਤੇ ਝੂਠੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਚਮਕਦਾਰ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਹ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਉਹ ਗਰਮੀ ਨਹੀਂ ਭਰ ਸਕਦੇ ਜੋ ਇਕ ਸੱਚੇ ਦੋਸਤ ਦੇ ਹਾਸੇ ਜਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਅਸਲੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਪਾਲਣ ਲਈ ਮਿਹਨਤ ਮੰਗਦੇ ਹਨ—ਸਮਾਂ, ਪਰਵਾਹ, ਸੁਣਨ ਦੀ ਸਮਰਥਾ। ਜਿਵੇਂ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਬੀਜ, ਬੀਜ ਕੇ ਰੋਜ਼ ਪਾਣੀ ਪਾ ਕੇ ਹੀ ਫੁੱਲ ਖਿੜਦੇ ਹਨ, ਓਵੇਂ ਹੀ ਸੱਚੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਸੰਭਾਲ ਨਾਲ ਹੀ ਖਿੜਦੇ ਹਨ।
ਸਾਨੂੰ ਸੋਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ: ਕੀ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਨਕਲੀ ਚਮਕ ਦਾ ਚੁਣਾਵ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਅਸਲੀ ਮਹਿਕ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ? ਜੀਵਨ ਦਾ ਸੁੰਦਰ ਸੱਚ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸੱਚਾਈ, ਪਿਆਰ ਤੇ ਸਮਰਪਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹੀ ਦਿਲ ਨੂੰ ਸਦਾ ਤਰੋਤਾਜ਼ਾ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ।
ਅਸਲੀਅਤ ਸਿਰਫ਼ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ, ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਸੋਚ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸੱਚੇ ਦਿਲੋਂ ਸਵੀਕਾਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਦੋਂ ਹੀ ਉਹ ਰਿਸ਼ਤਾ ਡੂੰਘਾ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। ਝੂਠੇ ਦਿਖਾਵੇ ਵਾਲੀਆਂ ਦੋਸਤੀਾਆਂ ਜਾਂ ਖ਼ਾਲੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਬਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇ, ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਭਾਵੇਂ ਚਮਕਦਾਰ ਲੱਗਣ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਜਿਵੇਂ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਫੁੱਲ ਸਦਾ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕਦੇ ਸੁਗੰਧ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦੇ, ਓਵੇਂ ਹੀ ਨਕਲੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵੀ ਸਦਾ ਖ਼ਾਲੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਸੱਚਾ ਪਿਆਰ, ਦੋਸਤੀ ਜਾਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਬੰਧਨ ਉਸ ਮਿੱਟੀ ਵਰਗਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਦਾ ਰਸ ਹੈ। ਇਹ ਮਿੱਟੀ ਕਈ ਵਾਰ ਪਾਣੀ ਮੰਗਦੀ ਹੈ—ਕਈ ਵਾਰ ਧੁੱਪ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਛਾਂ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਉਤਾਰ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਹੀ ਉਸ ਬੰਧਨ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਅੱਜ ਦਾ ਸਮਾਂ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਕੰਮ, ਤਕਨੀਕ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਸਾਡੇ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਛੋਟਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਹਰ ਪਲ ਵਿਅਸਤ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ—ਨੌਕਰੀ, ਮੀਟਿੰਗਾਂ, ਆਨਲਾਈਨ ਗੱਲਬਾਤਾਂ। ਇਸ ਹੜ੍ਹ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜੋ ਗੁਆਚਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਹੈ ਅਸਲੀ ਸੰਪਰਕ।
ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਠ ਕੇ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਫ਼ੋਨ ਸਕ੍ਰੋਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨਾਲ ਸੱਚੇ ਦਿਲੋਂ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਨਲਾਈਨ ਗੇਮਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਜਿਊਂਦਾ ਰੱਖਣਾ ਇੱਕ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਇਹੀ ਚੁਣੌਤੀ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿੰਨੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਾਂ।
ਜਿਵੇਂ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਬੀਜ ਪਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਪਾਣੀ ਪਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਓਵੇਂ ਹੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਜ਼ਹਿਰ—ਗੁੱਸਾ, ਅਣਗਹਿਲੀ, ਝੂਠ—ਇੱਕ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਹਾਲ-ਚਾਲ ਪੁੱਛਣਾ, ਮਾਪਿਆਂ ਨਾਲ ਬੈਠ ਕੇ ਦਿਲ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨਾ, ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਖੇਡਣਾ—ਇਹਨਾਂ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਪਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਹੈ। ਇਹੀ ਪਲ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਤਰੋਤਾਜ਼ਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਬੂਟੇ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੇ ਦਿਸਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ, ਧੂਪ ਜਾਂ ਪਿਆਰ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। ਪਰ ਉਹ ਕਦੇ ਵਧਦੇ ਨਹੀਂ, ਕਦੇ ਸੁਗੰਧ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦੇ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਦਿੱਖ ਲਈ ਹੈ।
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਈ ਰਿਸ਼ਤੇ ਐਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਦਿਖਾਵੇ ਲਈ ਕਾਇਮ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ—ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਤੇ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲਈ, ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਦਿਖਣ ਲਈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਮਾਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਰਿਸ਼ਤੇ ਸੁੱਕੇ ਪੱਤੇ ਵਾਂਗ ਉਡ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਜੀਵਨ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸਾਨੂੰ ਚੋਣ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ:
* ਕੀ ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਬਿਤਾਉਣੇ ਹਾਂ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਕੰਮ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਖੋ ਜਾਣਾ ਹੈ?
* ਕੀ ਅਸੀਂ ਸੱਚਾਈ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤੇ ਬਣਾਉਣੇ ਹਾਂ, ਜਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਦਿਖਾਵੇ ਲਈ?
ਇਹ ਚੋਣ ਸੌਖੀ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਇਹੀ ਚੋਣ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਤੈਅ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਸਲੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਵੇਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਵਕਤ ਤੇ ਮਿਹਨਤ ਲੱਗਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਸਦੀਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਅਸਲੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹੀ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਅਸਲੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਚਾਹੇ ਉਹ ਬੂਟੇ ਹੋਣ ਜਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਰਿਸ਼ਤੇ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ, ਸਮਰਪਣ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਆਰਟੀਫ਼ੀਸ਼ੀਅਲ ਚਮਕ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਖਿੱਚ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਦਿਲ ਨੂੰ ਤਸੱਲੀ ਸਿਰਫ਼ ਅਸਲੀਅਤ ਨਾਲ ਹੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਘਟਾ ਕੇ, ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੇ ਦਿਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਅਸਲੀ ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਮਹਿਕ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਓਵੇਂ ਹੀ ਸਾਡੀ ਰੂਹ ਨੂੰ ਸੱਚੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਤੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਖ਼ੁਰਾਕ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਜੀਵਨ ਦਾ ਸੁੰਦਰ ਸੱਚ ਸਾਫ਼ ਹੈ: ਸੱਚਾਈ, ਪਿਆਰ ਤੇ ਸਮਰਪਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹੀ ਦਿਲ ਨੂੰ ਸਦਾ ਤਰੋਤਾਜ਼ਾ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ।
ਜਸਵਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸ਼ਰਮਾ
ਸਸ ਮਾਸਟਰ
ਪਿੰਡ ਵੜਿੰਗ ਖੇੜਾ
ਤਹਿਸੀਲ ਮਲੋਟ
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ
79860-27454
Leave a Reply